De coronacrisis heeft de financiële markten en economische vooruitzichten in een ijzeren greep. Het pandemieverloop en het optreden van regeringen en centrale banken zullen het verschil maken tussen recessie of depressie.
Pandemie binnen enkele maanden beteugeld?
- De meeste Europese landen lopen enkele dagen tot weken achter op Italië. In zekere zin is het Zuid-Europese land het voorportaal voor andere staten (die o.a. door meer voorbereiding en eerdere beperkende maatregelen de schade mogelijk wel beperkter houden).
- Rond deze tijd blijkt of de strenge Italiaanse isolatieregels vruchten hebben afgeworpen: deze gelden nu zo’n twee weken en de incubatietijd van het virus wordt op 5 tot 14 dagen geschat. We zien de afgelopen dagen wat voorzichtige lichtpuntjes.
- Hoe dan ook staat Europa de komende weken tot maanden nog een golf aan besmettingen en sterfgevallen te wachten. Door de vrijwel totale lockdown in veel staten – waaronder Italië, Frankrijk en Spanje – en de iets minder strenge maar nog altijd vergaande aanpak in landen als Nederland, wordt over een week of acht waarschijnlijk versoepeling van de huidige regels mogelijk.
- Als de strenge sociale distancing maatregelen (deels) teruggedraaid worden, kan het economische leven langzaam weer z’n beloop krijgen. Dit ook geholpen door warmer weer waarin coronavirussen doorgaans slecht gedijen. In de eerste instantie zullen dan met name de minst kwetsbare groepen weer uitgebreider deel kunnen nemen aan het sociaaleconomische leven.
- Daarmee is niet gezegd dat het coronavirus verslagen is. In de herfst/winter kan het zo weer opduiken en de meeste medische experts gaan nog altijd uit van 10-18 maanden voordat een vaccin ruim voorhanden kan zijn.
- Mensen zijn hoogstwaarschijnlijk niet permanent immuun als ze het virus onder de leden hebben gehad. Tegen de meeste coronavirussen ontwikkelen mensen doorgaans tot een jaar immuniteit. Als het virus later in het jaar weer postvat, hoeven de gevolgen niet zo erg te zijn als nu. Aangezien een grote groep mensen dan wel immuun is, ziekenhuizen hun capaciteiten hebben uitgebreid en meer testen voorhanden zijn, waardoor een efficiëntere aanpak mogelijk is.
De economische implicaties
- De monetaire stimuleringsmotoren van de Fed en andere centrale banken zijn volop aangezwengeld. Centrale bankiers moeten nu alles uit de kast halen om een domino-effect aan faillissementen te voorkomen. Daarvoor moet de prijs betaald worden van nog verder opgehoogde schuldenbergen, terwijl de economische vooruitzichten sterk verslechteren en allerlei onderpand sterk in prijs is gedaald/daalt.
- Op fiscaal gebied zijn overal verregaande initiatieven in de steigers gezet. Op Europees niveau is voor het eerst de algemene ontsnappingsclausule in de Europese begrotingsregels geactiveerd, waardoor de begrotingsafspraken van Europese lidstaten zijn opgeschort. Hierdoor kunnen en gaan op nationaal niveau de fiscale stimuleringskranen wagenwijd open.
- Verder wordt het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) in stelling gebracht. Van de ruim €500 miljard in het fonds is nog €410 miljard beschikbaar.
- Aan de ene kant zijn deze stappen hoopgevend, omdat het om immense bedragen gaat en ondanks alle kritiek politici en centrale bankiers sneller werken dan ten tijde van de kredietcrisis.
- Anderzijds moeten de plannen bijna allemaal nog in de praktijk gebracht worden. Bovendien is vooralsnog van gezamenlijk mondiaal ingrijpen onvoldoende sprake.
- Bovendien hapert de Amerikaanse aanpak aan veel kanten. Als de VS economisch helemaal afglijdt, pijnigt dat Europa via allerlei wegen. Goldman Sachs voorziet inmiddels een krimp van de Amerikaanse economie van 24% in het tweede kwartaal en Morgan Stanley gaat uit van 30%.
- Waarschijnlijk staan Latijns-Amerika, het Midden-Oosten en Afrika aan de vooravond van de grote klap. Dit en de chaos in Amerika kunnen via langer gesloten grenzen, afnemende exportmogelijkheden, langer en verder ontregelde productieketens en grotere algehele onzekerheid zijn weerslag hebben op het Nederlandse bedrijfsleven.
Letters grabbelen
- Tot vrij recent rekenden veel economen op een recessie en herstel in V-vorm: een harde maar korte implosie gevolgd door een even krachtige wederopleving. Dat scenario kan de prullenbak in.
- Een U-vormige crisis is inmiddels het minst slechte scenario. Hierbij houdt de recessie de komende maanden/kwartalen aan. Overheidsfinanciën worden uit het lood geslagen, werktijdverkorting blijft lang nodig en bedrijven met weinig buffers redden het niet.
- Een L-vormige recessie wordt een steeds waarschijnlijker scenario. Als de pandemie namelijk grotendeels uitgeraasd is, blijven economieën achter met enorme schulden die afgelost moeten worden. Bovendien kan maar beperkt sprake zijn van inhaalvraag: mensen gaan bijvoorbeeld niet opeens zeven keer per week uit eten. Met andere woorden, in het geval van een L-vormige recessie loopt de economie blijvende schade op, vallen vele bedrijven om, loopt de werkloosheid sterk en langdurig op en kan ook weer getwijfeld worden aan het voortbestaan van de eurozone.
Het omgeslagen financieringsklimaat voor bedrijven
- Veel bedrijven hebben nu te maken met directe liquiditeitsdruk en zijn volop in de inventarisatiefase. Daarbij wordt vaak met scenario’s gewerkt. Onze relaties gaan veelal uit van drie maanden ellende met omzetdalingen van 30-100%, gevolgd door drie maanden opkrabbelen en daarna een kwartaal van enige normalisering.
- In dit snel veranderende, grauwere financieringslandschap moeten veel bedrijven nu in elk geval focussen op het volgende: bijstellen van financiële prognoses (worst case scenario’s, de impact van kostenbesparende maatregelen enz); aanvragen van overheidsondersteuning (o.a. de Garantie Ondernemingsfinanciering en de Noodmaatregel Overbrugging Werkbehoud); aanpassen van bancaire convenanten; realiseren van langere commitments; aanpassen van aflossingsverplichtingen; en creëren van (extra) liquiditeitsbuffers.
Gevolgen voor uw valuta- en renteposities
- EUR/USD is oversold. Binnenkort kan daarom stijging richting 1,10 optreden. Toch kan de dollar squeeze – veroorzaakt door een sterke vraag naar dollars om schulden af te lossen en als safe haven - nog wel even voortduren. We houden daarom rekening met verzwakking van EUR/USD vanaf 1,10 naar 1,00 - 1,05. Vanaf daar kan een langdurige stijging beginnen. Deze voorspellingen zijn wel met grote onzekerheden omgeven door de unieke situatie waarin we nu verkeren.
- De afgelopen tijd waren er problemen met de pricing van valuta-instrumenten en liepen vraag/aanbod-prijzen sterk uiteen door zeer volatiele en tegelijk illiquide markten.
- Centrale banken hebben de markt wat gekalmeerd, maar de komende tijd krijgen we ongetwijfeld nog meer (kortstondige) periodes van illiquiditeit, waarbij bankmarges onduidelijk zijn en banken soms zelfs helemaal niet willen handelen.
- Ook op rentemarkten spelen illiquiditeit en beweeglijkheid nu een grote rol bij de bereidwilligheid van banken om te handelen en bij de marktconformiteit van aangeboden tarieven. Het handelen op ‘goede’ momenten heeft nu nog meer impact op de pricing.
- Er kan een kans ontstaan om lang in te dekken tegen zeer lage percentages. Hierin spelen factoren als looptijd, moment van afdekken, hoofdsomverloop en gewenst beschermingsniveau een belangrijkere rol dan voorheen.
Wilt u verder spreken over één van bovenstaande onderwerpen neem dan contact met ons op. Wij zetten u graag in verbinding met de juiste specialist. Stuur een mail naar [email protected] of bel 030-2328221. Heeft u nog geen toegang tot ons research platform en wilt u in deze periode onze analyses wel volgen, schrijf u dan hier in. De toegang is voor al onze relaties voorlopig kosteloos.
