Te veel optimisme
NVIDIA kwam deze week met fantastische cijfers naar buiten. De aandelenkoers schoot omhoog, maar de pret duurde nog geen 24 uur. De hogere koers bracht een lawine aan verkooporders op gang, zodat de koers een dag later een stuk lager sloot. Per saldo is negatief op de cijfers gereageerd. Dit kan niet verklaard worden doordat de cijfers ten opzichte van de verwachtingen zouden zijn tegengevallen, want de cijfers lagen ruim boven de verwachtingen. Wat is er dan wel aan de hand?
De aandelenkoersen zijn zo ver zijn opgelopen, dat dit alleen maar te rechtvaardigen valt als de toekomst vrijwel perfect uitpakt. In het geval van NVIDIA kan men daar sowieso twijfels over hebben omdat AI een volledig nieuwe technologische ontwikkeling betreft. Niemand weet of deze technologie zich niet gaat ontwikkelen in een dusdanige richting dat er in de toekomst veel minder van NVIDIA’s producten nodig is. Een aantal experts geeft hierover steeds grotere twijfels aan. En hoe perfect ziet de economische toekomst eruit? Daarover hieronder meer.
Het grote probleem voor de meeste geïndustrialiseerde landen is de vergrijzing van de bevolking. Hierdoor neemt de beroepsbevolking nauwelijks meer toe of krimpt zelfs. Dit wordt ook niet gecompenseerd door de immigratie, want deze wordt in de meeste landen juist flink teruggedrongen. Dit betekent dat de groei van de economie voornamelijk afhangt van de toename van de productiviteit. Daar kan men vanwege de ontwikkeling van AI best positief tegenaan kijken, maar niet dusdanig dat in de VS, de economische groei ver boven de 2% en in Europa ver boven de 1% zal komen te liggen.
Dit moet men combineren met het feit dat de vergrijzing, de overheden handenvol geld gaat kosten. Dit betekent dat er juist hoge economische groei nodig is om voldoende belastingopbrengsten te genereren. Is de situatie dan hopeloos? Nee, want door te bezuinigen en/of ouderen langer door te laten werken kun je een eind komen. Alleen dan rekent men buiten de populisten die in de meeste landen sterk in opkomst zijn. Die vinden dat de rijken en bedrijven veel meer belasting moeten gaan betalen. Dit is echter in het verleden heel vaak geprobeerd en altijd op een fiasco uitgelopen. Toch spreekt de boodschap wel veel kiezers aan. In de meeste landen is hierdoor een politieke patstelling ontstaan, met als eindresultaat dat de overheidstekorten eerder oplopen dan inkrimpen.
Hoe erg is dit? Om deze vraag te beantwoorden is het goed om naar Japan te kijken. Dit land loopt voorop wat betreft de vergrijzing, omvang van het overheidstekort en de overheidsschuld. Tot voor kort was in Japan ook sprake van deflatie, waardoor de rentes dichtbij de 0% lagen. Hierdoor bleven de veel te ver opgelopen schulden en tekorten goed financierbaar. De situatie echter gedraaid, doordat het Westen enkele jaren geleden begon met het verhogen van de rente, om de te hoge inflatie te bestrijden. De renteverschillen met Japan liepen hierdoor sterk op, waardoor de koers van de yen flink daalde. Hierdoor weer liepen de importprijzen dusdanig op, dat de deflatie omsloeg naar een inflatie van circa 3% (stijgende voedselprijzen hielpen wat dit betreft ook niet mee).
Nu beginnen de loonstijgingen door de inkrimping van de beroepsbevolking en de zeer geringe immigratie op te lopen. Het wordt dus de hoogste tijd om de Japanse rentes op te gaan trekken. In principe wil de Japanse centrale bank dit ook doen, maar wordt er door de politiek enorme druk uitgeoefend om dit zoveel mogelijk uit te stellen. Begrijpelijk want door de torenhoge schulden vliegen bij hogere rentes de rentelasten van de overheid omhoog en loopt het overheidstekort nog verder op.
De vraag is echter of de politiek daar erg mee in de maag zit, want de belastingen worden verlaagd om de economie te stimuleren en de uitgaven verhoogd om subsidie op voedselproducten te gaan verstrekken. Met dit laatste wordt de inflatie omlaag gedrukt.
De markten zijn echter totaal niet onder de indruk. De yen daalt verder in koers en de Japanse langetermijnrentes stijgen. De markten zijn duidelijk bang dat de overheidsfinanciën uit de hand gaan lopen en de Bank of Japan daarom steeds meer het overheidstekort moet gaan financieren door er extra geld bij te creëren en dus een inflatiepolitiek moet gaan voeren.
Wij vrezen dat het in de VS en later ook in Europa dezelfde kant op zal gaan.
Het wordt dan allerminst een perfecte toekomst. De inflatie en de rentes gaan dan oplopen en de munt gaat in koers dalen. De economische groei blijft dan ook per saldo laag. Allemaal niet zo gunstig voor de huidige zeer hoog gewaardeerde aandelen (voor meer concrete verwachtingen over de koersen, zie onze overige rapporten).
