Hogere rentes niet altijd positief voor de valutakoers
Op het eerste gezicht ziet de situatie er voor volgend jaar positief uit. Voor Europa wordt een economische groei van circa 1% verwacht en voor de VS van ruim 2%. De algemene verwachting is ook dat de langetermijnrente niet al te veel zal veranderen, temeer daar men de inflatie langzaam ziet dalen. Met name voor aandelen vormt dit een positieve achtergrond en de laatste tijd wordt men verder in deze verwachting gesterkt door:
- meevallende inflatiecijfers uit de VS;
- een olieprijs die charttechnisch op het punt staat om naar beneden uit te breken.
Zodra dit zou gebeuren, valt een verdere daling van $10 à $15 te verwachten. Zet dit door, dan biedt dit extra ruimte aan de centrale banken om de rente verder te verlagen.
De situatie zit echter ingewikkelder in elkaar. Om te beginnen weet niemand hoe de Amerikaanse economie er nu echt voor staat. Door de ‘shutdown’ zijn de cijfers die al uitgekomen zijn en die nog voor januari zullen verschijnen zeer onbetrouwbaar. Zo zegt het deze week in de VS uitgekomen inflatiecijfer vrijwel niets. De regering had al besloten over oktober geen inflatie te becijferen en aan te nemen dat de inflatie in die maand 0% is geweest. Automatisch trekt dit het inflatiecijfer van november een stuk omlaag.
Ook allerlei andere cijfers zijn onbetrouwbaar. Niemand weet daardoor hoe sterk of zwak de Amerikaanse economie werkelijk is. Zowel de regering als de Fed zijn echter als de dood voor een recessie, zodat men mag aannemen dat zij in deze onzekere situatie eerder te veel dan te weinig zullen stimuleren. Vooralsnog vormt dit een extra gunstig klimaat voor de aandelenkoersen.
Dit houdt echter ook in dat er over enige tijd een combinatie kan ontstaan van oververhitting, oplopende inflatie en groot blijvende overheidstekorten. Trump zal waarschijnlijk Fed-leden aandragen die ook dan de rente laag willen houden – iets waar goud in ieder geval bang voor is – maar om te beginnen is het maar zeer de vraag in hoeverre zij daarin de meerderheid van de Fed meekrijgen.
Belangrijker is echter hoe de langetermijnrentes dan reageren. Kijkend naar het verleden zullen deze, ongeacht de reactie van de Fed, gaan stijgen. Iets wat uiteindelijk de centrale bank zal dwingen ook de kortetermijnrente te verhogen.
Even aannemende dat het inderdaad in de loop van 2026 deze kant op zal gaan, is vervolgens de vraag hoe de markten daarop zullen reageren. Naar wij aannemen slecht, zowel bij obligaties als bij aandelen. Maar wat betekent dit dan voor de dollarkoers? Normaliter zijn hogere rentes positief voor de wisselkoers van een munt.
Kijk echter eens naar hetgeen er de laatste tijd met de koers van de Japanse yen is gebeurd. Al geruime tijd staat er neerwaartse druk op de Amerikaanse en opwaartse druk op de Japanse rentes. Normaliter zou de dollar/yen hierop gedaald moeten zijn. Dit is echter niet of nauwelijks gebeurd. Na de renteverhoging door de Bank of Japan eind deze week is de koers zelfs flink opgelopen.
Het zijn vooral de overheidsfinanciën die roet in het eten gooien. Met een zeer hoge overheidsschuld ten opzichte van het bbp en een groot overheidstekort staan deze er vrij beroerd voor. Dit zou nog meevallen indien de economie hard zou groeien en daardoor de belastingopbrengsten snel zouden toenemen. Dit is echter niet het geval. Integendeel: hogere rentes remmen de economische groei.
Het belangrijkste effect is echter dat voor de overheid de rentelasten razendsnel oplopen. Niet alleen doordat over nieuwe leningen meer rente betaald moet worden, maar ook doordat oude leningen die aflopen tegen een hogere rente geherfinancierd moeten worden. Dit zorgt opnieuw voor groot blijvende tekorten, waardoor de rentes verder omhoog worden geduwd, enzovoort.
De centrale bank kan dan niet anders dan steeds meer van het tekort financieren met geld dat erbij wordt gecreëerd. Dit betekent oplopende inflatie en een zwakkere munt.
Het ziet er sterk naar uit dat dit een rol speelt bij de yen, althans de angst dat het deze kant op gaat. Iets dat wij ook als waarschuwingsteken voor de rest van de wereld – met name de VS – opvatten. Hogere rentes kunnen een geheel ander effect veroorzaken dan men gewend is.
